Θεσσαλονίκη, πόλη ελεύθερη από αυτοκίνητα;
Μοιάζει απίστευτο, αλλά μπορεί να επιτευχθεί!
Αυτό τουλάχιστον υποστηρίζουν σε μελέτη τους οι συγκοινωνιολόγοι Απόστολος Παπαγιαννάκης και Ιωάννης Παπαγιάννης, που ερεύνησαν με βάση και διεθνή παραδείγματα τη δυνατότητα να απαλλαγεί το κέντρο της πόλης από τα ΙΧ και να αποδοθεί στους πεζούς. Το βάρος πέφτει όχι σε έργα υποδομής ή σε δαπανηρούς νέους οδικούς άξονες, αλλά στην ξεκάθαρη πολιτική βούληση και δέσμευση των φορέων της πόλης και της τοπικής κοινωνίας για ένα συνολικό σχέδιο δραστικής απεξάρτησης από τα αυτοκίνητα.
Οι επιστήμονες θεωρούν ότι μπορούν να εφαρμοστούν στην πόλη πολιτικές και μέτρα περιορισμού της κυκλοφορίας, με στόχο την ανάκτηση του δημόσιου αστικού χώρου. Με βάση τα συμπεράσματα που αντλήθηκαν από μελέτες περίπτωσης και εφαρμογές σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο (Στρασβούργο Γαλλίας και Φράιμπουργκ Γερμανίας, πόλεις ελεύθερες από αυτοκίνητα), προτείνεται ένα ολοκληρωμένο σενάριο συγκοινωνιακού σχεδιασμού, για το μετασχηματισμό του κέντρου της Θεσσαλονίκης σε περιοχή ελεύθερη από αυτοκίνητα.
Μέτρα
1. Πολιτικές ενίσχυσης εναλλακτικών μέσων μεταφοράς.
2. Πολιτικές απεξάρτησης από το ΙΧ (ρυθμιστικά και οικονομικά μέτρα). Τα ρυθμιστικά στοχεύουν σε μείωση του αριθμού καθημερινών μετακινήσεων, εφαρμογή περιοριστικών μέτρων ιδιοκτησίας και χρήσης ΙΧ, κατάλληλη διαχείριση και περιορισμό των θέσεων στάθμευσης. Τα οικονομικά περιλαμβάνουν ειδική φορολογία για μειωμένη ιδιοκτησία ΙΧ και επιβολή αστικών διοδίων για είσοδο σε αστικές περιοχές.
3. Αστική οδοποιία και μέτρα περιορισμού της κυκλοφορίας (πεζοδρομήσεις και περιοχές «ήπιας κυκλοφορίας»). Συνιστάται ένα ολοκληρωμένο και εκτεταμένο πεζοδρομημένο δίκτυο στο κέντρο της πόλης. Τα μέτρα ήπιας κυκλοφορίας συνιστώνται για περιοχές με χαμηλούς κυκλοφοριακούς φόρτους.
Προτάσεις
Για τη Θεσσαλονίκη επισημαίνουν ότι «βασική προϋπόθεση για την αναστροφή της υφιστάμενης κατάστασης και την απελευθέρωση του δημόσιου χώρου από τα ΙΧ αποτελεί η ανάπτυξη ενός συστήματος συνδυασμένης μετακίνησης "μέσα μαζικής μεταφοράς - πεζός - ποδήλατο"».
Προτείνουν:
- Ανάπτυξη πυκνού δικτύου μέσων σταθερής τροχιάς (μετρό και επεκτάσεις σε Καλαμαριά, Σταυρούπολη, Εύοσμο, δίκτυο τραμ συμπληρωματικό του μετρό, γραμμές προαστιακού σιδηροδρόμου και περιαστική θαλάσσια συγκοινωνία).
- Επέκταση και κατοχύρωση των λεωφορειολωρίδων σε όλο το πολεοδομικό συγκρότημα, με απαγόρευση εισόδου των ταξί.
- Δημιουργία χώρων στάθμευσης - μετεπιβίβασης από ΙΧ σε μέσα μαζικής μεταφοράς με υψηλή δυναμικότητα στην περιαστική περιοχή πλησίον των τερματικών σταθμών δημόσιων συγκοινωνιών καθώς και περιμετρικά του κέντρου, με ενιαίο εισιτήριο park and ride.
- Διαμόρφωση οδών και περιοχών ήπιας κυκλοφορίας σε όλα τα δημοτικά διαμερίσματα και τους περιφερειακούς δήμους με στόχο την ανάδειξη της γειτονιάς. Οι περιοχές θα συνδέονται με το ιστορικό κέντρο με ένα πλέγμα περιπατητικών και ποδηλατικών διαδρομών που θα καλύπτει το σύνολο του πολεοδομικού συγκροτήματος και που θα εξασφαλίζει τη συνεκτική και απρόσκοπτη ροή πεζών και ποδηλάτων σε πλατείες, πάρκα και αρχαιολογικούς χώρους.
- Μέτρα που ενθαρρύνουν τη χρήση του ποδηλάτου (διαχωρισμένος χώρος κίνησης, χώροι ασφαλούς στάθμευσης και φύλαξης, προτεραιότητα σε διασταυρώσεις).
- Διαρκής και αυστηρή αστυνόμευση παράνομης στάθμευσης, απόσυρση των παραβατούντων οχημάτων και κάθε είδους εμποδίων που καταλαμβάνουν τις οδούς και τα πεζοδρόμια, συνεχής και συστηματική εφαρμογή προστίμων λογικού κόστους.
- Η εκτροπή της διαμπερούς κυκλοφορίας από το κέντρο της πόλης μπορεί να υποστηριχθεί με την αναβάθμιση της εσωτερικής και την κατασκευή της εξωτερικής περιφερειακής οδού.
- Μια αρτηρία παράκαμψης από την πλευρά της Νέας Παραλίας θα ήταν επίσης σκόπιμη, μόνο στην περίπτωση που ο σχεδιασμός της εντάσσεται στη στρατηγική της βιώσιμης αστικής κινητικότητας.
Χωρίς ΙΧ
Εφόσον υλοποιηθούν αυτά τα μέτρα, οι κ.κ. Παπαγιαννάκης και Παπαγιάννης θεωρούν ότι μπορεί να επιτευχθεί η απαλλαγή του κέντρου της Θεσσαλονίκης (μεταξύ των οδών Εγνατία, Νίκης, Βενιζέλου και Ικτίνου) από τα ΙΧ.«Οι βασικοί οριζόντιοι άξονες μετατρέπονται σε οδούς ήπιας κυκλοφορίας, με πλήρη απαγόρευση της στάθμευσης και ελεύθερη πρόσβαση μόνο στη δημόσια συγκοινωνία (transit mall), τα ταξί, τα τροχοφόρα έκτακτης ανάγκης και τροφοδοσίας (οδοί Τσιμισκή, Μητροπόλεως, Νίκης και Ερμού). Το τραμ διέρχεται από την οδό Τσιμισκή στην κατεύθυνση προς τα δυτικά κι από τη λεωφόρο Νίκης στην κατεύθυνση προς τα ανατολικά, σε πλευρικό, αποκλειστικό και διαχωρισμένο διάδρομο», σημειώνουν.
Για το υπόλοιπο οδικό δίκτυο προτείνουν την ανάπτυξη ενός πλέγματος τριών κατηγοριών πεζοδρόμησης:
1. Εμπορικοί πεζόδρομοι με απαγόρευση στάθμευσης και ελεύθερη πρόσβαση σε μικρά λεωφορεία και οχήματα τροφοδοσίας για ορισμένες ώρες.
2. Πεζόδρομοι με παρόδια στάθμευση αποκλειστικά για τους κατοίκους.
3. Αμιγείς πεζόδρομοι.
«Στο εσωτερικό την κεντρικής πεζοδρομημένης περιοχής επιτρέπεται η είσοδος ΙΧ οχημάτων μόνο με κάρτα στάθμευσης κατοίκου», τονίζουν. Για τις πεζοδρομήσεις υπογραμμίζουν ότι πρέπει να υλοποιηθούν σύμφωνα με την αντίληψη σχεδιασμού του «κοινού χώρου» (shared space). «Η αφαίρεση των φυσικών διαχωρισμών της οδού, η χρήση υλικών οδοστρώματος που περιορίζουν την ταχύτητα, η διαπλάτυνση και αισθητική αναβάθμιση των πεζοδρομίων, η εγκατάσταση αστικής επίπλωσης, οι δενδροφυτεύσεις και οι ελεύθεροι χώροι πρασίνου υποστηρίζουν την ασφαλή συνύπαρξη και κίνηση πεζών και οχημάτων σε έναν ενιαίο χώρο. Ο οδηγός θα γνωρίζει ή θα συνειδητοποιεί ότι εισέρχεται σε περιοχή "αλλαγής προτεραιοτήτων" όπου ο πεζός είναι κυρίαρχος. Αναπόσπαστο στοιχείο της πεζοδρόμησης του κέντρου αποτελεί η εφαρμογή ενός σχεδίου διαχείρισης και ελέγχου της στάθμευσης στο παράπλευρο οδικό δίκτυο (park and ride), ελαχιστοποίηση της προσφοράς θέσεων παρά την οδό, αυξημένη τιμολόγηση μακροχρόνιας στάθμευσης για να ευνοηθεί η βραχυχρόνια στάθμευση με χρονικό περιορισμό. Επίσης, εντός του βασικού δικτύου λεωφορειακών γραμμών, μικρά υβριδικά - ηλεκτρικά λεωφορεία, με υψηλή συχνότητα εξυπηρέτησης, συνδέουν περιμετρικούς χώρους στάθμευσης με την κεντρική περιοχή», επισημαίνουν οι συγκοινωνιολόγοι.
Η εφαρμογή προτείνεται να υλοποιηθεί σταδιακά στο πλαίσιο ενός μακροχρόνιου σχεδιασμού και προγραμματισμού, και με συνεχή ενημέρωση και συμμετοχή των κατοίκων.
Πηγή: agelioforos.gr
