Τη διοργανώνει από τις 18 Σεπτεμβρίου ώς τις 18 Δεκεμβρίου το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΚΜΣΤ) μαζί με την «Κίνηση των 5 Μουσείων» (Αρχαιολογικό, Βυζαντινό, ΚΜΣΤ, ΜΜΣΤ, Τελλόγλειο). Ενταγμένη στο πρόγραμμα του υπουργείου Πολιτισμού «Θεσσαλονίκη Σταυροδρόμι Πολιτισμών», που για το 2011 είναι αφιερωμένο στον αραβικό κόσμο, η 3η Μπιενάλε Θεσσαλονίκης γίνεται σημείο συνάντησης των καλλιτεχνών από τις χώρες της νότιας Ευρώπης, που δέχονται την επίθεση των αγορών και της οικονομικής κρίσης -και στις οποίες οι Βόρειοι αρέσκονται να αναφέρονται με τον υποτιμητικό όρο «PIGS» (γουρούνια)- και καλλιτεχνών από τις αραβικές χώρες της βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής, κάποιοι από τους οποίους βρέθηκαν στις πλατείες μαζί με τους εξεγερμένους λαούς.
3 εκατ. ευρώ
Ολοι συναντιούνται στη Θεσσαλονίκη, που επίσης πλήττεται από την οικονομική κρίση και την ανεργία, με τον πολιτισμό να μην εξαιρείται από την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί.
Σημαντική στο σημείο αυτό ήταν για την Μπιενάλε της Θεσσαλονίκης η ένταξή της στο ΕΣΠΑ 2007-2013, που χρηματοδοτεί το θεσμό συνολικά με 3 εκατ. ευρώ για τα έτη 2011, 2013 και 2015.
«Δεν πρόκειται απλά για ενίσχυση. Η Μπιενάλε γίνεται αποκλειστικά με τα χρήματα του ΕΣΠΑ. Δεν βάζουμε ούτε ένα ευρώ. Ούτε εμείς ούτε κανένας άλλος» υπογραμμίζει η πρόεδρος του ΚΜΣΤ, Κατερίνα Κοσκινά. Οπως λέει, κάτω από τις παρούσες συνθήκες, η διεξαγωγή μιας Μπιενάλε είναι κάτι πάρα πολύ δύσκολο.
«Ανέφικτο ουσιαστικά από οικονομικής άποψης. Κατά συνέπεια, αν δεν είχε υποβληθεί πέρσι η πρόταση και δεν είχαμε εξασφαλίσει χρηματοδότηση για τις τρεις επόμενες Μπιενάλε, είναι πιθανό να μην μπορούσαμε να κάνουμε φέτος την Μπιενάλε. Είναι λοιπόν καθοριστική η συμβολή του ευρωπαϊκού προγράμματος».
Το μόνο πρόβλημα που προέκυψε όταν κατατέθηκε η πρόταση πέρσι τον Αύγουστο και μέχρι να έρθει η έγκριση τον Οκτώβριο του 2010 ήταν ότι ο χρόνος που μεσολαβούσε μέχρι τα εγκαίνια της Μπιενάλε ήταν ελάχιστος, επειδή ακριβώς πρόκειται για ευρωπαϊκό πρόγραμμα και υπάρχει αυστηρότατος έλεγχος και διαδικασίες, όπως διεθνείς διαγωνισμοί, οι οποίες απαιτούν πάρα πολύ χρόνο, περίπου της τάξεως ενός έτους. «Κάναμε έναν αγώνα δρόμου, κυρίως η κ. Αθηνά Ιωάννου από το μουσείο, που είναι η διοικητική υπεύθυνη του έργου αυτού, και εγώ, έχοντας πάρει πάνω μας τη διαδικασία, για να γίνουν οι διαγωνισμοί και να προλάβουμε τους χρόνους. Εχουμε υπερβεί τους εαυτούς μας».
Το ερώτημα που τέθηκε ήταν αν θα έπρεπε να προσπαθήσουν να προλάβουν τους χρόνους ή να αφήσουν μία Μπιενάλε και να πάνε κατευθείαν στο '13, '15, '17. «Αποφασίσαμε, για λόγους που αφορούν την πολιτική του μουσείου και τη σχέση του με την πόλη, να μη χαθεί η δυνατότητα μιας διοργάνωσης». Το πρόβλημα επισημαίνει και η Μαρία Τσαντσάνογλου, η θητεία της οποίας στην καλλιτεχνική διεύθυνση του ΚΜΣΤ έχει λήξει από τον Ιανουάριο.
«Είμαστε στην τελική φάση. Ευτυχώς ξεπεράστηκαν τα προβλήματα χρόνου που είχαμε με το ΕΣΠΑ, το οποίο προβλέπει διαγωνισμούς για το καθετί και κάποιοι απ' αυτούς που είναι διεθνείς και αφορούν μεγάλα ποσά πρέπει να προκηρυχτούν 4 μήνες πριν, ώστε να υπάρχει χρόνος διαβούλευσης».
Η φετινή 3η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης έχει πολλές αλλαγές και διαφορές σε σχέση με τις προηγούμενες. Οπως εξηγεί η Κ. Κοσκινά, «πρώτα απ' όλα είναι η θεματική και η γεωγραφική της επικέντρωση, καθώς και το μακροπρόθεσμο πλάνο της χρηματοδότησης».
Η Μπιενάλε μοιάζει να είναι κατά κάποιο τρόπο κι ένα crash-test σε θέματα οργάνωσης, «γιατί και για μας είναι μια πρώτη ευκαιρία να δούμε πώς λειτουργούν τα ευρωπαϊκά προγράμματα, καθώς δεν είχαμε ξαναπάρει ένα τόσο σημαντικό πρόγραμμα», τονίζει η Κατερίνα Κοσκινά.
Και προσθέτει: «Συγχρόνως, καθορίζει και τις δύο επόμενες διοργανώσεις, δεδομένου ότι χρηματοδοτηθήκαμε για τρεις Μπιενάλε με κοινό θέμα. Δηλαδή για 6 χρόνια θα έχουμε στραμμένη την προσοχή μας στη Μεσόγειο. Θα έχουμε τη δυνατότητα να ερευνήσουμε σε βάθος το θέμα μας και να προγραμματίσουμε, εγκαίρως, τις επόμενες Μπιενάλε, αφού έχουν ήδη εξασφαλιστεί τα χρήματα».
Του ΣΑΚΗ ΑΠΟΣΤΟΛΑΚΗ
στο www.enet.gr
